Nieuws! Filosofie van de kroeg is door radio NPO1 uitgeroepen tot non-fictie van de maand maart! Non-fictie boek van de maand
‘Help, de bruine kroeg verdwijnt’, kopte NRC begin 2023 op haar voorpagina. Aanleiding voor het voorpaginanieuws was een initiatiefvoorstel van een Amsterdams gemeenteraadslid (dat inmiddels unaniem is aangenomen) om het bruin café van teloorgang te behoeden door het als erfgoed te bestempelen. Dat geluid vond veel weerklank – items op de radio en in talkshows, reportages en ingezonden opinieartikelen.
Je kunt gerust stellen dat de stam- of buurtkroeg, bruin of minder bruin, de gemoederen nog altijd weet te beroeren. De dreigende teloorgang ervan zet een wil tot behoud in beweging, ook bij generaties die men niet zo gauw identificeert met aan de tapkast hangende jeneverdrinkers. Moeten we dit ‘bruine kroeg’-sentiment als een oprisping van nostalgische verlangens zien of is er meer aan de hand?
Volgens mij is er meer aan de hand. Onze samenleving is in veel opzichten op hol geslagen of, zo je wilt, oververhit geraakt. De economisering van het alledaagse bestaan in combinatie met het meritocratische maakbaarheidsideaal elimineert alle obstakels, elke vertraging of verpozing, die de vooruitgang, groei, versnelling of de ongehinderde doorstroom van informatie belemmert.
Resultaat: een op hol geslagen samenlevingsritme bewoond door schermmensen die, op de grens van een burn-out of net daaroverheen, voortdurend van het hier en nu naar een overal en nergens gekatapulteerd worden en altijd ‘aan’ staan. Het gebrek aan rustpunten trekt de zuurstof uit de samenleving en maakt kortademig. En zo, hyperverbonden, hyperactief en menigmaal hyperventilerend, jakkeren de cavaleristen van het informatietijdperk voort.
Enter het ouderwetse café. Het beantwoordt aan wat men in een kortademig, voortjakkerend en soms guur samenlevingsklimaat zoekt: een bezonken plek die geborgenheid, verbinding en rust biedt. Of, zoals de kop boven een mooi essay in dagblad Trouw (2020) luidde: ‘Laat de kabbelende troost van de stamkroeg niet verloren gaan.’
In de overtuiging dat er filosofisch veel te halen valt, heb ik mij de afgelopen 1,5 jaar aan een wat ongebruikelijke schrijfexercitie gewijd: een wijsgerig getinte kroegentocht (in woord én daad, wel te verstaan). Ik geloof namelijk dat in de sociale microkosmos van het traditionele café de aanwijzingen voor het oprapen liggen voor een ontspannen(der) samenlevingsklimaat.
Vanaf 28 maart 2024 in de boekhandel!
Hans Schnitzler 
Beste heer Schnitzler,
Het is niet mijn ding een reactie geven … desondanks bij deze … Ik ben inmiddels 83 jaar mogen worden en nog steeds ‘n fervente “kroegtijger”. Maar helaas… mijn stamkroeg gaat dit jaar (ook) sluiten. Een van de velen! Mijn “praathuis”, met mijn uitstekende gastheer/kastelein achter de tap, die hoort, ziet en zwijgt. De plek waar ik mij altijd veilig voel, waar ik mijzelf kan en mag zijn, waar je “diepte” gesprekken voert en waar veel (wereld) problemen in korte tijd worden opgelost. Heerlijk deze relaxte en relativerende kroeg-uurtjes. Wat zal ik ze straks missen.
Dank voor “Filosofie van de kroeg”. Ik kijk er naar uit.
Met vriendelijke groet en Carpe Diem,
Anne Arntz.